Ahel is een Palestijnse boer in de Jordaanvallei, een dunbevolkt gebied op de Westelijke Jordaanoever, grenzend aan Jordanië. Van rustig boeren is al lange tijd geen sprake meer. In een video van Breaking the Silence legt hij uit waarom. “Mijn familie woont hier al ruim 100 jaar, mijn vader, mijn grootvader, maar van Israël mag ik geen huis bouwen. Ik moet leven in een tent.” Ahel is een van velen die in een constante strijd verwikkeld zijn met de Israëlische militaire autoriteiten over grondbezit en bouwrechten. In tegenstelling tot Israëlische kolonisten, die vaak zelfs op flinke financiële steun kunnen rekenen van de Israëlische regering, worden bouwaanvragen door Palestijnen zelden goedgekeurd.

Ahels verhaal staat symbool voor de stille verdrijving van Palestijnen die plaatsvindt in de Jordaanvallei, volgens sommigen een opmaat naar annexatie van het gebied door Israël. Immers: hoe minder Palestijnen in het gebied, des te makkelijker dat gaat. En die annexatie werd in de Israëlische verkiezingscampagne onderwerp van gesprek. Tijd voor Breaking the Silence en Zazim om de Israëlische kiezer op te roepen om hun stem te laten horen. “Stem op 2 maart tegen annexatie”, is de slogan waarmee de video wordt afgesloten, en de slogan waarmee beide organisaties in de weken naar de verkiezingen toe campagne voerden.

Een (on)veiliger Israël

Netanjahoe’s Likoed-partij is al lange tijd voorstander van annexatie van de Jordaanvallei. In de aanloop naar de voorlaatste verkiezingen, in september 2019, zei Netanjahoe zo snel mogelijk tot annexatie van het gebied over te willen gaan zodra een nieuwe regering onder zijn leiding gevormd was. De formatie van een nieuwe regering liep echter spaak, en daarmee ook het plan tot annexatie. Netanjahoe bleef echter bij zijn belofte, ondanks geruchten – overigens verspreid door politieke tegenstanders – dat de Likoed-voorman beloofd zou hebben aan de Jordaanse koning dat Israël niet zomaar tot annexatie zou overgaan.

Veel Israëli’s verdedigen de annexatie van de Jordaanvallei omdat het de veiligheid van Israël zou vergroten. Het risico zou bestaan dat terroristen, via Jordanië en de Jordaanvallei, Israël zouden kunnen bereiken. Het annexeren van het gebied, waarmee het Israëlische leger complete controle zou hebben over de grens, zou Israël als geheel dus beter beschermen.

Veel veiligheidsexperts zeggen dat er iets goed mis met deze logica, en dat het juist tot meer onveiligheid zou kunnen leiden. De reden dat er van infiltratie van terroristen weinig sprake is, komt – aldus sommigen binnen het Israëlische leger – door de goede samenwerking met Jordanië, waarmee Israël een vredes- en veiligheidsakkoord heeft. Annexatie van de Jordaanvallei zou dat vredesakkoord echter onder druk kunnen zetten, en kunnen leiden tot een einde aan die samenwerking. Want annexatie zou een onafhankelijke Palestijnse staat de nek omdraaien, en daar willen en kunnen de Jordaniërs niet akkoord mee gaan.

Annexatie nagel aan de doodskist van de twee-statenoplossing

Annexatie van het gebied zou namelijk betekenen dat een onafhankelijke Palestijnse staat, als ie er ooit zal komen, volledig omringd is door Israël. Het zou de Palestijnen ook binnen een eigen staat voor een groot deel afhankelijk maken van de wensen en eisen van een Israëlische regering die met het grootste gemak alle grensovergangen zou kunnen sluiten, en daarmee de import naar en de export uit Palestina kan stilleggen. Dat is ook de reden waarom sommige progressieve Israëli’s en hun bondgenoten, zoals de joods-Amerikaanse vredesorganisatie J Street, zich zo fel uitspreken tegen annexatie: het is de nagel aan de doodskist van de twee-statenoplossing. Het zet zelfs de deur op een kier voor volledige annexatie van de gehele Westelijke Jordaanoever door Israël. Geen enkele Palestijnse leider zal zich eraan wagen een vredesakkoord te ondertekenen waarbij de Jordaanvallei onderdeel wordt van Israël.

Terug naar de verkiezingscampagne. Waarom Breaking the Silence en Zazim besloten een campagne te starten tegen annexatie was niet zozeer vanwege het standpunt van Likoed – dat al langere tijd een pleidooi houdt voor annexatie -, maar door uitspraken van Benny Gantz, leider van Israëls grootste oppositiepartij Blauw Wit. ‘Ik ben voorstander van de annexatie van de Jordaanvallei, in overleg met de internationale gemeenschap,’ verklaarde de oud-legerleider op een bijeenkomst in januari. Hoewel de internationale gemeenschap niet snel akkoord zal gaan met annexatie, verlegde Gantz met zijn uitspraken het publieke debat. Opeens was annexatie niet alleen maar iets wat door rechts Israël aan de kiezer werd beloofd, maar waagde ook een centrumpartij als Blauw Wit zich eraan. Bij veel progressieve Israëli’s gingen alarmbellen af.

De Palestijnse stem genegeerd

Voor Breaking the Silence en Zazim staat het annexatie-debat symbool voor het uitwissen van de Palestijnse stem in het Israëlische publieke debat. Palestijnse belangen deden er al weinig toe, en nu al helemaal niet meer. Dat terwijl de besluiten die het Israëlische politieke leiderschap neemt, het leven van de Palestijnse bevolking in bezet gebied direct beïnvloedt.

In een mail naar steunbetuigers vroeg Breaking the Silence om die reden ook aandacht voor de situatie in de Palestijnse stad Hebron, waar de veteranenorganisatie regelmatig tours houdt. In het centrum van de stad wonen fanatieke joodse kolonisten die het leven van Palestijnen in de omgeving onmogelijk maken. De kolonisten kunnen redelijk vrij hun gang gaan: het Israëlische leger beschermt hen, en kijken vaak de andere kant op als het komt tot intimidatie van en geweld tegen lokale Palestijnen.

Er wonen 220.000 Palestijnen in Hebron, waarvan 30.000 in het H2-gebied in het centrum van de stad wat onder volledige Israëlische controle staat. Tijdens de verkiezingen op 2 maart werden er 215 stemmen uitgebracht. Alle stemmen waren van joodse kolonisten, en gingen naar extreme partijen zoals Otzma Yehudit (Joodse Macht), dat pleit voor de deportatie van “niet-loyale” Palestijnen uit Israël en de bezette gebieden. Temidden van tienduizenden Palestijnen die letterlijk geen stem hebben, wordt een façade van democratie gecreëerd.

Een progressief alternatief

Deze en eerdere verkiezingscampagnes waren het overigens niet alleen de Palestijnen in bezet gebied waar Zazim en Breaking the Silence de aandacht voor vroegen. Zazim probeerde bij eerdere verkiezingen duidelijk te maken dat ook sommige Israëlische staatsburgers niet of nauwelijks een stem hebben bij de verkiezingen. Zo’n 50.000 Bedoeïenen in de Negev-woestijn in het zuiden van Israël, die in dorpen wonen die niet erkend worden door de Israëlische regering (en waarvan velen ook regelmatig gesloopt worden door de autoriteiten), bleken bij de laatste drie verkiezingen geen of maar enkele stembureaus in de buurt te hebben. Sommigen van hen zouden ruim 50 kilometer moeten reizen voor het dichtstbijzijnde bureau. Zazim vroeg daar landelijke aandacht voor, en wist bij de verkiezingen van april 2019 vervoer te regelen naar stembureaus voor ruim 7.000 Bedoeïenen, een initiatief dat door andere organisaties werd overgenomen bij de verkiezingen in september 2019 en begin maart 2020.

De opkomst van Zazim, en hun samenwerking met oudere organisaties als Breaking the Silence, is een teken van hoop. Zazim is een van meerdere initiatieven die de afgelopen jaren ontstaan zijn, en die de samenwerking opzoeken tussen joodse en Palestijnse Israëli’s. In een politiek klimaat waarbij het progressieve Israël tot de marges van het Israëlische parlement zijn gedwongen, bieden zij een maatschappelijk alternatief. In een land waar de Palestijnse stem wordt genegeerd, geven zij de Palestijnen een geluid.