Op 15 oktober 2023 werd de wapenbezitregelgeving in Israël door de Nationale Veiligheidscommissie gewijzigd. Hierop volgde een ongekende toename van civiele bewapening. Zo zijn in iets minder dan zestig dagen na de wetswijziging 265.000 aanvragen voor vuurwapenvergunningen ingediend. De ethische commissie van Physicians for Human Rights Israel heeft daarom in december een position paper gepubliceerd, getiteld ‘The Medicalization of Civilian Armament: Proliferation of Weapons in the Civilian Space. Violence and the Role of the Medical Community.’ Volgens PHRI heeft de Israëlische staat ingespeeld op het gevoel van onveiligheid van de Israëlische burgers en hun ernstig beschadigd vertrouwen in de nationale veiligheidssystemen, met name na 7 oktober. Door middel van propaganda, administratieve maatregelen en wetgeving moedigt de staat civiele bewapening aan. Hiermee bieden ze een pseudo-oplossing voor een veel groter probleem, met ernstige gevolgen voor de gezondheidszorg en de positie van artsen.
Wat houdt de wetswijziging in?
Voordat de nieuwe regelgeving werd ingediend kon men een aanvraag doen als men een ’07-training’ had gedaan, vergelijkbaar met die van een infanteriesoldaat. De Nationale Veiligheidscommissie heeft op 15 oktober besloten dit vereiste te verlagen. Ieder die een ’03-training’ heeft ondergaan kan nu een aanvraag doen. Boven de 21 kan ieder een aanvraag doen die een of twee jaar in het leger heeft gezeten. Boven de 27 is dit geen vereiste meer. Ook is de lijst van groepen die in aanmerking komen uitgebreid naar boeren, vrijwillig en betaald noodpersoneel.
Wat zijn de gevolgen voor de gezondheidszorg?
PHRI stelt dat de bewapening catastrofaal zal zijn voor de volksgezondheid. Hoewel het dragen van een wapen in een aantal gevallen levens heeft gered, is het idee van veiligheid door meer bewapening slechts een illusie. Menig wetenschappelijk onderzoek, met name uit de Verenigde Staten, bevestigt dit. Meer civiel wapenbezit betekent hogere aantallen zelfmoord, moord, ongelukken die de dood tot gevolg hebben en schotwonden. Wapengeweld heeft eveneens negatieve gevolgen op mentale gezondheid en het verhevigt spanningen, racisme en stigmatisering. Het heeft specifiek negatieve gevolgen voor groepen die gemarginaliseerd en kwetsbaar waren vóór de introductie van wapens, en vooral voor individuen die een voorgeschiedenis van trauma en geweld hebben. PHRI halen criminoloog Hagit Lernau aan om in het bijzonder het gevaar van civiel wapenbezit in Israël aan te kaarten: “Niemand staat erbij stil dat we een getraumatiseerde samenleving zijn die wordt beheerst door angst, depressie en een gevoel van existentiële dreiging, onzekerheid en achterdocht – en dat het misschien niet verstandig is om een bevolking die met deze omstandigheden wordt geconfronteerd te bewapenen zonder er vooraf over na te denken. Dergelijk beleid geeft burgers het signaal dat zij voor zichzelf moeten zorgen, en indirect dat iedereen die zichzelf niet beschermt, het recht verliest om te klagen.”
Zulke bevindingen hebben ertoe geleid dat Amerikaanse gezondheidsorganisaties wapengeweld hebben gecategoriseerd als een bedreiging voor de volksgezondheid: een bedreiging die zowel besmettelijk is als kan uitmonden in een epidemie.
Wat zijn de gevolgen voor het medisch personeel?
Terwijl de Israëlische regering in hoge snelheid de bevolking wil bewapenen, is er geen interdisciplinaire groep experts ingesteld om de gevolgen van de wetswijziging in kaart te brengen. Een van de voorwaarden van een wapenvergunning is een gezondheidsverklaring van de huisarts, waarbij die stelt dat de patiënt geen gevaar vormt voor de maatschappij. Niet alleen zorgt dit ervoor dat de huisarts in een scheve positie komt te staan tegenover de patiënt, de huisarts is ook niet de geschikte persoon om een dergelijke gezondheidsverklaring op te stellen. Huisartsen hebben niet altijd een persoonlijke band met de patiënt en zijn daardoor niet op de hoogte van zaken als drugsgebruik of huiselijk geweld. De staat heeft er daarnaast niet voor gezorgd dat informatie wordt uitgewisseld om te voorkomen dat mensen die een geschiedenis hebben van (huiselijk) geweld een wapen kunnen kopen. Ook kan een huisarts niet voorspellen of een patiënt in de toekomst gewelddadig zal worden. De gruweldaden van 7 oktober en het voortdurende conflict in Gaza zullen posttraumatische klachten bij burgers veel vaker doen voorkomen. Het risico voor het leven van de wapenbezitter zelf en diens omgeving kan hiermee drastisch veranderen.
De huisarts is in het vergunningsproces de enige persoon zonder eigenbelang (de beheerder van de schietbaan verkoopt namelijk ook wapens) die de aanvrager in het echt ziet. De Israëlische staat gebruikt artsen als valse schijn van risicoscreening en terughoudendheid. Hiermee schuift de staat het bredere en structurele probleem van het gevoel van onveiligheid, en de psychologische en sociale gevolgen van bewapening weg van beleidsmakers en de samenleving.
PHRI beargumenteert dat het niet de taak is van artsen om wapenvergunningen te faciliteren en benadrukt het belang van een interdisciplinaire dialoog over de civiele bewapening.
Dit rapport was het beginpunt van een dialoogproces met het Gun Free Kitchen Tables project, een project van het Isha L’Isha Feminist center voor ontwapening en wapenbeheersing.
Steun Physicians for Human Rights Israel door te doneren aan SIVMO.
Blijf op de hoogte.Schrijf u in voor de maandelijkse nieuwsbrief: